Kişinin duygu, düşünce davranış, dünya görüşü ve fiziksel iyiliği üzerinde negatif etkiler yaratan, düşük, sıkkın, elemli bir ruh hali ve bunun kişinin aktivitelerine ve günlük hayatına yansıması olarak tanımlanabilen depresyon, beyni ve tüm vücudu ilgilendiren bir hastalıktır.
Duygulanımda elem tarzında çökkünlük, ilgi ve istek kaybı, olumsuz düşünceler ve davranış bozuklukları ile belirli çeşitli ruhsal ve bedensel belirtilerle kendini gösteren psikiyatrik bir rahatsızlık olan depresyonda kişinin yaşama sevinci azalır, günlük işlerinden, insan ilişkilerinden zevk alamaz hale gelir, iştahı azalır ya da artar ancak yediklerinin tadını alamaz. Depresyonda bir insan sıklıkla yoğun sıkıntı, isteksizlik, kararsızlık, yetersizlik, çaresizlik hisseder. Uyku bozuklukları, cinsel isteksizlik, iştah bozuklukları, halsizlik günlük yaşamı önemli ölçüde bozabilir.
Depresyondaki kişi için hayat çoğunlukla anlamını yitirmiştir. Yaşamak için sebep bulmak, hayatın değerine ve önemine inanmak zorlaşır.
Aslında bu üzgün ruh hali her insanda zaman zaman olur ve geçer ve bu durum normal kabul edilir. Günlük hayattaki sıkıntılı durumlar karşısında kişiler zaman zaman yaşama sevinçlerini ve isteklerini kaybedebilir ve bir süre (bir kaç gün gibi) devam edebilecek bir üzüntülü , bunalmış ruh haline girebilirler. Ancak bir kişiye “depresyon” tanısı koymak için bir kaç günlük yada belirli bir sebebe dayalı kısa bir zaman için yaşanmış üzüntü halinden ziyade, uzun süreli, yanlızlık, güçsüzlük, karamsarlık hissi yanında, düşük benlik algısı, düşük öz güven, genel davranışlarda yorgunluk ve isteksizlik, günlük işlerle baş edememe hali, sosyal ortamlardan uzaklaşma isteği, uykusuzluk vs. gibi, daha süreğen ve ciddi belirtileri gözlemlemek gerekir. Bu belirtiler hafif, orta, ağır şiddette olabilir ve belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişebilir.
Depresyonun Sebepleri nelerdir?
Kalıtım
Nörokimyasal değişiklikler (Noradrenalin, Dopamin, serotonin)
Gelişimsel nedenler (Psikodinamik) (Erken çocukluk kayıpları, temel güven duygusunun kaybı, vb..)
Bilişsel-davranışçı kuramlar: Öğrenilmiş çaresizlik, kişinin kendisi, dünya ve geleceği ile ilgili olumsuz algılamaların olması)
Depresyonun alt tipleri:
Melankolik özellikli: Halsizlik, uykusuzluk, iştahsızlık, huzursuzluk ön plandadır.
Psikotik özellikli : Sanrı ve hallusinasyonların eşlik ettiği depresyonlardır.
Mevsimsel özellikli : Arka arkaya en az iki depresyonun yılın aynı mevsiminde ortaya çıkması. Genellikle sonbahar ve kış aylarında görülür, ilkbahar ve yaz aylarında iyileşme olur.
Doğum sonu depresyonu : Doğumu takiben ortaya çıkan depresyondur.
Distimi : En az iki yıl süren hafif şiddette depresyondur
Depresyon bir Adaptasyondur! Krizi fırsata çevirme!
Birçok kişi kendisi yada bir yakını depresyon tanısı aldığında aslında bunun vücudun iyileşmek adına verdiği bir adaptasyon mücadelsi olduğunun farkında değildir.
Nasıl ateşimiz çıktığında vücudumuz aslında mikroplarla savaşıyor ve bu savaştan daha güçlü ve bağışıklık sistemi daha kuvvetlenmiş olarak çıkıyorsa, yaşanan kötü ve üzücü olaylar karşısında bireyin depresyon içinde kendini bulması da onun içinde bulunduğu durumlara adaptasyon sağlamaya ve bu durumun üstesinden geldiğinde daha güçlü ve dirençli olacağına işarettir.
TEDAVİ
Kişiler çok farklı sebeplerden dolayı depresyona girebilirler. Bazen bu sorunlar bir yakının kaybı, ayrılık, iş kaybı, aile sorunları, maddi nedenlerden biri olabilir. Bazı durumlarda ise herhangi bir sebep olmaksızın kişi depresyona girer. Bu durumda kişi tam bir şaşkınlık halindedir. Herhangi bir sorunu olmaksızın niçin bu duruma düştüğüne bir anlam veremez. Bu durumlarda sorunun kaynağı diğer hastalıklarda olduğu gibi ( örneğin yüksek tansiyon, şeker gibi ) biyolojik sebeplerdir. Bazı kişilerde de ise ırsi olarak depresyon görülebilir. Yakın akrabalarında depresyon olan kişilerin depresyona girme oranı yapılan araştırmalarda daha yüksek bulunmuştur.
Sorun ne olursa olsun, depresyon ne şekilde ortaya çıkarsa çıksın kişinin depresyondan kurtulamamasının sebebi tedavi olmamasıdır. En uygun depresyon tedavisi ilaç tedavisi ve psikoterapinin birlikte yürütüldüğü tedavidir. İlaç tedavisine ek olarak uygulanan psikoterapi tedavinin etkisini artırmaktadır. psikoterapi ile kişinin olumsuz düşünce ve davranış biçimlerinin değiştirilmesi ve hastalıkla mücadele etmesi için daha aktif olması amaçlanır.
Uzm. Psk. Didar KANTARCI BOĞDA
Ocak 2013
Kaynaklar:
Is Depression an Adaptation? Randolph M. Nesse, MD Arch Gen Psychiatry. 2000;57(1):14-20. doi:10.1001/archpsyc.57.1.14.
http://www.doktorsitesi.com/makale/depresyon-nedir/8403 (Doktor Cengiz Erden)
http://www.medicalnewstoday.com/articles/8933.php (Article Date: 07 Apr 2009)
http://psikiyatri.yyu.edu.tr/depresyonned.htm